به گزارش سرویس مسجدپژوه پایگاه تخصصی مسجد؛ بر اساس روایات اهل‌بیت (ع) خداوند اثرات ویژه‌ای برای مساجد قرار داده است تا علاوه بر اقامه نماز جماعت، از ثمرات معنوی بسیار خداوند در این زمینه بهرهمند شوند، اما مسئله‌ای که در اینجا لازم است عنوان شود، عدم اقبال شایسته و بایسته و نوع نگاه انسانها به مساجد است که می‌تواند ناشی از دلایل متعددی باشد.
در ادامه به 40 حدیث در اهمیت توجه به مساجد اشاره شده است و امید آن را داریم تا به توجه به کلام نورانی اهل‌بیت (ع) نوع نگاه‌مان نسبت به مقوله مساجد اصلاح شود و از نور بیشتری بهرهمند شویم.
1ـ رسول‌الله (ص): «اَلمَساجِدُ مَجالِسُ الأنبیاء علی‌السلام»
مساجد، محفل انبیا (ع) است. (مستدرک، ج 3، ص 363)
2ـ رسول‌الله (ص): «الْمَساجِدُ بُیوتُ الْمُتَّقین»
مساجد، خانه پرهیزگاران است. (مستدرک، ج 3، 363)
3ـ رسول‌الله (ص): «اَلمَساجِدُ سُوقٌ مِنْ اَسْواقِ الـآخِرَةِ، قِراها اَلْمَغْفِرَةُ وَ تُحْفَتُها الْجَنَّةُ»
مساجد بازاری از بازارهای آخرت هستند، پذیرایی آن مغفرت و تحفه‌اش بهشت است. (مستدرک، ج 3، ص361)
4ـ رسول‌الله (ص): «مَنْ کانَتِ الْمَساجِدُ بَیتَهُ ضَمِنَ اللهُ لَهُ الرَّوحَ وَ الرّاحَةَ وَ الْجَوازَ عَلَی الصّراطِ»
کسی که مسجد خانه او باشد (مرتب به مسجد تردد کند) خداوند، آسایش و کامیابی او و عبور از صراط را برایش ضمانت کرده است. (مستدرک، ج 3، ص 363)
5ـ امام باقر (ع): «مَن بَنی مَسجِداً ولَو مِثلَ مَفحَص‌ِ قَطاةٍ بَنَی‌‌اللّهُ لَهُ بَیتاً فِی‌الجَنَّةِ»
کسی که یک مسجد بنا کند ـ هرچند کوچک باشد ـ خداوند یک خانه در بهشت برای او بنا میکند. (وسائل، ج 3، ص 486)
6ـ امام صادق (ع): «مَنْ وَقَّرَ مَسْجِداً، لَقِیَ اللهُ یوْمَ یلْقاهُ ضاحِکاً مُسْتَبْشِراً وَ اَعْطاهُ اللهُ کِتابَهُ بِیمینِهِ»
کسی که حرمت مسجد را نگه دارد، خدا را شادان و خندان ملاقات خواهد کرد و پروندة اعمالش را به دست راست او خواهند داد. (جامع احادیث الشیعة، ج 4، ص 559)
7ـ امام باقر (ع): «تَعاهَدُوا نِعالَکُم عِنْدَ اَبْوابِ مَساجِدِکُم»
پیش از ورود به مسجد کفشهای خود را (از جهت آلودگی و نجاست) وارسی نمایید. (وسائل، ج3، ص504)
8ـ رسول‌الله (ص): «لاتَجْعَلُوا الْمَساجِدَ طُرُقاً حَتّی تُصَلّوا فِیها رَکْعَتَینِ»
مساجد را معبر و گذرگاه خود قرار ندهید و تا دو رکعت نماز (مانند نماز تحیت) در آن نخوانید از آن خارج نشوید. (الفقیه، ج 2، ص 194)
9ـ امیرالمومنین (ع): «اَلجَلسةُ فی‌الجامع‌‌ِ خَیرٌلی مِنَ الجَلسةِ فی‌الجَنّةِ، لأَنَّ الجنَّةَ فیها رِضی نَفسی وَ الجامِعُ فیهِ رِضی ربّی»
جلوس من در مسجد از سکونت در بهشت برایم بهتر است، زیرا اقامت من در بهشت موجب خوشنودی من است، اما بودن من در مسجد موجب رضا و خوشنودی خداست. (وسائل، ج3، ص 482)
10ـ رسول‌الله (ص): «المَسجُد غریبٌ فیما بینَ قومٍ لایُصَلُّونَ فیهِ إنَّ الله تعالی لا یَنظُرُ اِلَیهِم یَومَ‌القیامَة»
مسجد در میان مردمی که در آن نماز نمی‌‌خوانند غریب است و خداوند در روز قیامت نظر رحمت خود را از آنها دریغ خواهد کرد. (بحار، ج 78، ص 115)
11ـ رسول‌الله (ص): «کُلُ جُلوسٍ فِی المَسجِدِ لَغوٌ إلّا ثَلاثَةً: قِراءَةُ مُصَلٍّ أو ذِکرُاللهِ أو سائلٌ عَن عِلمٍ»
هر جلوسی در مسجد جز برای این سه چیز لغو و تباه است: نماز خواندن یا ذکر خدا گفتن یا فرا گرفتن علوم و معارف الهی. (بحار، ج 77، ص86)
12ـ امام صادق (ع): «قال اللهُ تبارکَ و تعالی اِنَّ بُیُوتِی فِی الْأَرْضِ اَلْمَسَاجِدُ، فَطُوبَی لِعَبْدٍ تَطَهَّرَ فِی بَیْتِهِ ثُمَّ زَارَنِی فِی بَیْتِی أَلا إِنَّ عَلَی‌الْمَزُورِ کَرَامَةَ الزَّائِرِ»
خدای تبارک و تعالی می‌فرماید: مساجد خانه‌‌های من در زمین‌‌اند، خوشا به حال بنده‌‌ای که در خانه‌‌اش خود را طاهر کند (وضو بگیرد) و بعد مرا در خانه‌ام زیارت کند، اینجا دیگر بر میزبان است که مهمان خود را گرامی بدارد. (ثوابالاعمال، ص 69)
13ـ رسول‌الله (ص): «مَنْ مَشی إلی مَسْجِدٍ مِنْ مَساجِدِ اللّهِ، فَلَهُ بِکُلِ خُطْوَةٍ خَطاها حَتّی یَرْجِعَ إلی مَنْزِلِهِ، عَشْرُ حَسَناتٍ، وَ مُحِیَ عَنْهُ عَشْرُ سَیِّئاتٍ، وَ رُفِعَ لَهُ عَشْرُ دَرَجاتٍ»
هرکس به سوی مسجد گام بردارد، در برابر هر گامی 10 حسنه برایش ثبت و 10 گناهش پاک و ده درجه و منزلت او (در بهشت) بالا می‌‌رود. (وسائل، ج 3، ص 483)
14ـ رسول‌الله (ص): «مَنْ مَشی مِنْکُمْ فی ظُلَمِ اللَّیْلِ اِلَی الْمَساجِدِ مَشی بِالنُورِ التّامِّ یَوْمَ الْقِیامَةِ یَسْعی بَیْنَ یَدَیْهِ»
کسی که در ظلمت شب (برخیزد و) روانة مسجد شود، در روز قیامت همراه انوار درخشانی که در پیشاپیش او شتابان در حرکتند قدم خواهد برداشت. (شهاب‌الاخبار، ص 178)
15ـ امام صادق (ع): «لاصَلاةَ لِجارِ المَسجِدِ إلاّ فی المَسجدِ ، إلاّ أنْ یَکونَ لَهُ عُذرٌ أو بهِ عِلَّةٌ»
همسایة مسجد باید نماز خود را در مسجد بخواند، مگر در مواردی که معذور یا بیمار باشد. (مستدرک، ج 3، ص 356)
16ـ امیرالمومنین (ع): «حَریمُ الْمَسْجِدِ اَرْبَعُونَ ذِراعاً وَ الْجِوارُ اَرْبَعُونَ داراً مِنْ اَرْبَعَةِ جَوانِبِها»
حریم مسجد تا چهل ذراع (20 متر) و حد همسایگی مسجد تا فاصله 40 خانه از چهار طرف آن است. (وسائل‌الشیعه، ج3، ص 484)
17ـ رسول‌الله (ص): «اَلْجُلُوسُ فِی‌الْمَسْجِدِ لِإنْتِظارِ الصَّلوةِ عِبادَةٌ مالَمْ یُحْدِثْ. قیلَ یا رسولَ الله وَ مَا الْحَدَثُ؟
قالَ اَِلاِغْتِیابُ»
جلوس در مسجد در انتظار نماز تا زمانی که حدثی از انسان سرنزند برایش عبادت است، عرض شد یا رسول‌الله! حدث کدام است؟ فرمودند غیبت کردن. (اصول کافی، ج 3، ص60)
18ـ امام صادق (ع): «صَلُّوا مِنَ الْمَسَاجِدِ فِی بِقَاعٍ مُخْتَلِفَةٍ فَإِنَّ کُلَّ بُقْعَةٍ تَشْهَدُ لِلْمُصَلِّی عَلَیْهَا یَوْمَ الْقِیَامَةِ»
در مسجد در نقاط مختلف آن نماز بخوانید که هر قطعه در روز قیامت برای کسی که بر آن نماز خوانده گواهی خواهد دارد. (وسائل، ج 3، ص 474)
19ـ امام صادق (ع): «لَا یَرْجِعُ صَاحِبُ الْمَسْجِدِ بِأَقَلَّ مِنْ إِحْدَی ثَلَاثِ خِصَالٍ: إِمَّا دُعَاءٌ یَدْعُو بِهِ یُدْخِلُهُ اللَّهُ بِهِ الْجَنَّةَ وَ إِمَّا دُعَاءٌ یَدْعُو بِهِ فَیَصْرِفُ اللَّهُ عَنْهُ بَلَاءَ الدُّنْیَا وَ إِمَّا أَخٌ یَسْتَفِیدُهُ فِی اللَّهِ»
کسی‌که اهل مسجد باشد حداقل یکی از این سه بهره نصیب او میشود: دعائی که خدا او را سزاوار بهشت کرده، بلائی که از او دفع شده یا یک برادر دینی قسمت او شده که برای رضای خدا از او بهرهمند میشود. (وسائل، ج 3، ص477)
20ـ «امام رضا (ع): «اَلْفَضْلُ فی دُخُولِ المَسْجِدِ، اَنْ تَبْدَأَ بِرِجْلِکَ الْیُمْنی اِذا دَخَلْتَ وَ بِالْیُسْری اِذا خَرَجْتَ»
فضیلت ورود به مسجد در آن است که با پای راست داخل و با پای چپ از آن خارج شوی. (وسائل‌الشیعه، ج 3، ص 517)
21ـ امام صادق (ع): «البُزاقُ فی المَسجدِ خطیئةٌ و کفّارَتُهُ دَفنُه»
در مسجد، آب دهان انداختن خطاست و کفاره‌‌اش پاک کردن و از بین بردن آن است. (وسائل ج 3، ص 499)
22ـ امام باقر (ع): «مَنْ رَدَّ رِیقَهُ تَعْظِیماً لِحَقِّ الْمَسْجِدِ جَعَلَ اللّهُ رِیقَهُ صِحَّةً فی بَدَنِهِ وَعُوفِی مِنْ بَلوی فی جَسَدِهِ»
کسی که به پاس حرمت مسجد آب دهان خود را فرو برد (و در مسجد نیندازد) خداوند همان بزاقش را عامل سلامتی تن او قرار می‌‌دهد و عوارض جسمانی وی را برطرف میکند. (وسائل، ج 7، ص 499)
23ـ امام باقر (ع): «لَحَدیثُ الْبَغْیِ فِی الْمَسْجِدِ، یأکُلُ الْحَسَناتِ کَما تَأکُلُ الْبَهیمَةُ الْحَطَبَ»
در مسجد، لغویات و حرفهای نامربوط زدن ثوابها را (آنچنان) می‌‌خورند و از بین می‌‌برند همانند چهارپایان که علف را (با حرص و وَلَع) می‌‌خورند و از بین می‌‌برند. (مستدرک، ج 3، ص 371)
24ـ رسول‌الله (ص): «إِنَّ اللهَ یُعْطِیکَ مَا دُمْتَ جَالِساً فِی الْمَسْجِدِ بِکُلِّ نَفَسٍ تَنَفَّسْتَ فیه دَرَجَةً فِی الْجَنَّةِ وَ تُصَلِّی عَلَیْکَ الْمَلَائِکَةُ وَ یُکْتَبُ لَکَ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ یُمْحی عَنْکَ عَشْرُ سَیِّئَاتٍ»
تا زمانی که در مسجد به سر می‌‌بری خداوند به تعداد هر نَفَسی در آن یک درجه منزلت در بهشت برای تو بالا می‌‌برد و فرشتگان بر تو درود می‌‌فرستند و 10 حسنه برایت ثبت و 10 گناهت پاک میشود. (بحار، ج 83، ص370)
25ـ رسول‌الله (ص): «خیرُ النّاسِ أَوَّلـُهُم دخولاً فی‌المسجدِ وآخِرُهُم خُروجاً»
بهترین مردم اولین کسانی هستند که در مسجد وارد و آخرین کسانی که از آن خارج می‌شوند. (مستدرک، ج 3، ص 36)
26ـ امام باقر (ع): «الجُنُبُ و الحائِضُ یَدخُلانِ المَسجِدَ مُجتازَین ولایَقعُدانِ فیهِ و لایَقْربانِ المسجدَینِ الحَرَمَین»
آدم جُنُب و زن حائض، تنها می‌‌توانند در حال عبور از یک درِ مسجد وارد و از درِ دیگر آن خارج شوند و حق توقف در آن را ندارند، اما حرمین شریفین (مسجدالحرام و مسجدالنبی) حتی حق ورود به آنها را هم ندارند. (وسائل، ج 1، ص488)
27ـ امام حسن مجتبی (ع): «اَلْغَفْلَةُ تَرکُکَ الْمَسْجِدَ، وَ طَاعَتُکَ الْمُفْسِدَ»
غفلت تو در این است که رابطه خود را با مسجد قطع می‌‌کنی و راه مُفسدین و تبهکاران را پیشه می‌‌گیری. (بحار، ج 78، ص 115)
28ـ رسول‌الله (ص): «یَجیءُ یَومَ القِیامَةِ ثَلاثَةٌ یَشکونَ: المُصحَفُ وَالمَسجِدُ وَ العِترَةُ»
روز قیامت سه نَفر می‌‌آیند و (از امت) شکایت می‌‌کنند: یکی قرآن، دیگری مسجد و دیگر عترت و اهل بیت من هستند. (وسائل، ج 3، ص 484)
29ـ رسول‌الله (ص): «مَنْ أَحَبَّ أَنْ لَایُظْلَمَ لَحَدُهُ فَلْیُنَوِّرِ الْمَسَاجِدَ»
هر کس دوست دارد قبرش تاریک و ظُلُمانی نباشد، مساجد را روشنائی دهد. (مستدرک، ج 3، ص 385)
30ـ رسول‌الله (ص): «مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَبْقی طَرِیّاً تَحْتَ الْأَرْضِ فَلَایَبْلی جَسَدُهُ فَلْیَشْتَرِ بُسُطَ الْمَساجِد»
هر کس دوست دارد بدن او در قبر تر و تازه بماند و از بین نرود، برای مساجد فرش و زیرانداز تهیه کند. (مستدرک، ج 3، ص 385)
31ـ رسول‌الله (ص): «مَنْ اَحَبَّ أَنْ یَکُونَ قَبْرُهُ وَاسِعاً فَسیحاً فَلْیُبْنِ المَسَاجِدَ»
هر کس دوست دارد قبر او وسیع و فراخ باشد مسجد بسازد. (مستدرک، ج 3، ص 385)
32ـ رسول‌الله (ص): «ما مِن یَومٍ إلاّ و مَلَکٌ یُنادی فِی‌المَقابِر: مَن تَغبِطونَ؟ فَیقولونَ: «أهلَ المَساجِدِ؛ یُصَلّونَ و لا نَقدِرُ و یصومُونَ و لا نَقدِرُ»
روزی بر اهل قبور نمی‌‌گذرد مگر مَلکی آنها را ندا میکند: شما چه کسی را غبطه می‌‌خورید و او را آرزو می‌‌کنید؟ می‌‌گویند: غبطه و آرزوی ما مسجدیان هستند، آنها نماز می‌‌خوانند و ما نمی‌‌توانیم بخوانیم، آنها روزه می‌‌گیرند و ما نمی‌‌توانیم روزه بگیریم و... (مستدرک، ج3، ص 463)
33ـ امیرالمومنین (ع): «أَرْبَعَةٌ مِنْ قُصُورِ الْجَنَّةِ فِی الدُّنْیَا: الْمَسْجِدُ الْحَرَامُ وَ مَسْجِدُ الرَّسُولِ صلی‌الله علیه وآله وَ مَسْجِدُ بَیْتِ الْمَقْدِسِ وَ مَسْجِدُ الْکُوفَةِ»
چهار بقعه در دنیا از قصرهای بهشتی است: مسجدالحرام و مسجدالنبی(ص) و مسجدالاقصی و مسجد کوفه. (وسائل، ج 3، ص 545)
34ـ رسول‌الله (ص): «صَلَاةٌ فِی مَسْجِدِی تَعْدِلُ عِنْدَ اللَّهِ عَشَرَةَ آلافِ صَلَاةٍ فِی غَیْرِهِ مِنَ الْمَسَاجِدِ إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ فَإِنَّ الصَّلَاةَ فِیهِ تَعْدِلُ مِائَةَ أَلْفِ صَلَاةٍ»
خواندن یک نماز در مسجد مَن، برابر 10 هزار نماز در مساجد دیگر است، مگر مسجدالحرام که نماز در آن با 100 هزار نماز برابری میکند. (ثوابالاعمال، ص 73)
35 امام صادق (ع): «صَلاةٌ فی مسجِدِ الکوُفَةِ تَعدِلُ اَلفَ صَلاةٍ فی غَیرِهِ مِنَ المَساجِدِ.
خواندن یک نماز در مسجد کوفه برابر هزار نماز در مساجد دیگر است. (ثواب‌الأعمال، ص 74)
36ـ امیرالمومنین (ع): «اَلنّافِلةُ فی هذا المَسجدِ (الکوفه) تَعدِلُ عُمرةً مَعَ النَّبِیِّ(ص) وَ الفَریضَةُ تَعدِلُ حَجَّةً مَعَ النّبِیِّ(ص) وَ قَد صلّی فیه اَلفُ نَبِیٍّ وَ اَلفُ وَصِیٍّ»
خواندن یک نماز نافله در مسجد کوفه ثواب یک عمره در معیت نبی اکرم (ص) و خواندن یک نماز واجب در آن نیز ثواب یک حج در معیت حضرتش خواهد داشت، در این مسجد هزار پیغمبر و هزار جانشین پیغمبر (ع) نماز به جای آورده‌‌اند. (وسائل‌الشیعه ج 3، ص 525)
37ـ امام صادق (ع): «تُستَحَبُّ الصّلاةُ فی مَسجِدِ «اَلغَدیر» لِأَنَّ النَّبِیَّ صَلَّی‌الله عَلَیه وآلِه اَقامَ فِیهِ أمیرَالمؤمنین(علیه‌السلام) وهَوَ مَوضِعٌ اَظهراللهُ عَزَّوجَلّ فیه الحَقَّ»
مستحب است انسان در مسجد «الغدیر» نماز بخواند، آنجا موضع (شریفی) است که پیامبر اکرم (ص)، امیرالمؤمنین (ع) را به جانشینی خود منصوب کرد و خداوند متعال در آنجا، حق را آشکار و بر همگان اعلام فرمود (وسائل، ج 3، ص546)
38ـ رسول‌الله (ص): «مَن اَتی مسجدی هذا مَسجِدَ «قُبا» فَصلّی فیه رَکعَتَین رَجَعَ بِعُمرةٍ»
هر کس به مسجد من در «قُبا» بیاید و در آن دو رکعت نماز بگزارد، ثواب یک عمره خواهد داشت. (المحجَّة‌البَیضاء، ج 2، ص 157)
39ـ امام صادق (ع): «مَا مِنْ مَکْرُوبٍ یَأْتِی مَسْجِدَ السَّهْلَةِ، فَیُصَلِّی فِیهِ رَکْعَتَیْنِ بَیْنَ الْعِشَائَینِ وَ یَدْعُواللَّهَ عَزَّ و جلَّ إِلاَّ فَرَّجَ اللَّهُ کُرْبَتَهُ»
هر شخص گرفتاری که به مسجد سهله بیاید و بین نماز مغرب و عشا دو رکعت نماز بخواند و از خداوند متعال حاجت خود را بخواهد، حاجتش را روا میکند. (وسائل، ج3، ص523)
40ـ امام صادق (ع): «صّلاةٌ فِی بَیْتِ المَقْدِسِ أَلْفُ صَلاةٍ و صَلاةٌ فی مَسْجِدِ الأَعْظَمِ مِأَةُ صَلاةٍ و صَلاةٌ فِی مَسْجِدِ القَبیلَةِ خَـمْسٌ و عِشرون صَلاةٌ فِی مَسْجِدِ السُّوقِ إِثْنَتا عَشْرَةَ صَلاةً»
خواندن یک نماز در مسجدالاقصی برابر هزار نماز است و در مسجد جامع شهر برابر 100 نماز و در مسجد محله 25 نماز و در مسجد بازار برابر 12 نماز می‌باشد. (ثوابالاعمال، ص 75)
انتهای پیام/