به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، سومین رویداد ملی فهما همسو با تاکید مقام معظم رهبری بر فعال کردن ظرفیت های مردمی در فعالیت های مختلف با شعار «به توان مردم» آغاز شده است، این رویداد درصدد است ضمن شناسایی ظرفیت های بیش از دو میلیون نفر از اعضا و فعالان کانون های فرهنگی هنری مساجد زمینه معرفی و تقدیر از برترین ها را فراهم کرده و با اجرای برنامه های آموزشی و عرصه تولیدات فرهنگی هنری جایگاه بچه های مسجد را به عنوان قدرت نرم نظام و جهان اسلام به نمایش بگذارد؛ در همین راستا با حجت الاسلام «یوسفی اصغری»، مدیرکل هماهنگی نواحی مرکز رسیدگی به امور مساجد گفت و گویی پیرامون کارکردهای مساجد در به فعلیت رساندن ظرفیت های بالقوه جامعه ترتیب دادیم که در ادامه مشروح آن را می خوانیم:
مساجد در صدر اسلام پایگاه و مرجعی برای طرح و رسیدگی به مسائل فرهنگی، هنری، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی محسوب می شدند، در عصر کنونی این پایگاه ها چقدر توانستند کارکرد مساجد صدر اسلام را ایفا کنند؟
مساجد پایگاهی برای عبادت فردی و جمعی انسانها محسوب می شوند و خداوند مساجد را برای تکامل انسانها بنا نموده است، در زمان صدر اسلام مدیریت مساجد توسط پیامبر(ص) انجام می‌شد و پیامبر(ص) حکومت اسلامی را در مساجد تشکیل دادند، به طوری که گفتمان سازی،آموزش، فرهنگسازی، تبیین و ارایه راهکارههای لازم به مردم در مسجد برای مردم بیان و معرفی می شد. پیامبراکرم(ص) هم به نیروی انسانی بویژه جوانان اهتمام ویژه ای داشته اند، به طوری که به همت نیروی کارآمد با ویژگی های منحصر به فرد اتفاقات بزرگی را رقم زدند که با نقطه اتکا به مساجد فراهم شد.
همین جایگاه را مساجد در تاریخ انقلاب اسلامی نیز داشتند. امام خمینی(ره) فرمودند که مسجد در صدر اسلام مرکز همه امور جامعه بود و پایگاهی برای جنگ، صلح، ازدواج و رسیدگی به مشکلات مردم، بیان مسائل سیاسی و اجتماعی محسوب می شد و مساجد ما نیز باید بازگشتی به مساجد صدر اسلام داشته باشند، در عصر حاضر و در شرایط بحران کرونا نیز فعالیت های جهادی برخی از مساجد در مبارزه با کرونا موجب شد که کارکردهای این خانه های خدا در صدر اسلام احیاء شود و این موضوع برای همگان به یقین برسد که مساجد تنها وظیفه اقامه نماز جماعت ندارند، بلکه رسیدگی به مشکلات مردم هم باید در مساجد مورد توجه قرار گیرد.
مساجد و کانون های فرهنگی هنری مساجد در شرایط بحران کرونا چقدر توانستند در به کارگیری توان و ظرفیت های مردمی موفق عمل کنند و بر اساس رواق همدلی نهضت مواسات و کمک های مومنانه را رونق ببخشند؟
کانون های فرهنگی هنری و مساجد در این شرایط ظرفیت ها و قابلیت هایشان را به منصه ظهور گذاشتند و با تکیه بر توان مردمی همپای دستگاهها و نهادها وارد میدان عمل شدند و هرجا نیاز به کمک آنها بود، از کمک رسانی به نیازمندان، مسئولین و کادر درمان غافل نشدند.
در حال حاضر تنها از ظرفیت ۲۰ درصد از مساجد در محورهای مختلف استفاده می شود و ظرفیت ها و قابلیت های بسیاری از مساجد هنوز شناسایی نشده است. معتقدم به کار گرفتن ظرفیت های مساجد با تکیه بر توان مردمی مهارت خاصی را نیازمند است. امروز یکی از ظرفیت های مساجد گسترش و ترویج روحیه خدمت رسانی است، به این معنا که در میان اقشار مختلف جامعه این فرهنگ سازی صورت گیرد که از تعلقات دنیوی دوری گزینند و مشکل گشا و حلال مشکلات مردم باشند.
امروز ما با انتخاب یک خادم برای مسجد برای انجام امورات مسجد روحیه خدمت در مساجد را گاها در میان مردم به صفر رسانده ایم، در حالی که روحیه خدمت گزاری بویژه در مساجد وظیفه همگانی است و باید همه اقشار جامعه را برای خدمتگزاری درخانه خدا و برای مردم تشویق کنیم.
موضوع دیگری که باید مورد توجه در مساجد قرار گیرد، این است که امروز نوجوانان و جوانان باید تربیت مسجدی داشته باشند و با روحیه خدمت تربیت شوند، در این صورت است که نیروهای مستعد و توانمند برای دستیابی به اهداف متعالی و ارزشهای اسلامی رشد و پرورش خواهند یافت.
بنابراین باید، رویکرد خدمات اجتماعی مساجد با تکیه بر توان مردمی در دوران پساکرونا نیز مورد توجه قرار گیرد و در این زمینه ضرورت دارد، پژوهشی بر اساس نیازسنجی از محیط درونی و بیرونی مساجد صورت گیرد و خدمات اجتماعی در محلات بر اساس اقتضائات خاص خودش انجام شود و هر مسجدی بر اساس امکانات و با بهره گیری از ظرفیت مردمی به مشکلات مردم آن محله رسیدگی کند این موضوع در بحران کرونا مورد توجه قرار گرفت و شاهد فعالیت های گسترده مساجد در رزمایش مواسات با بهره گیری از ظرفیت مردمی بودیم.
بچه های مسجد در بحران کرونا با بهره گیری از ظرفیت های مردمی برای مهار این بیماری چه خدماتی ارایه دادند؟
در بحران کرونا مردم برای حل مشکلاتشان به سازمان ها و دستگاههای مختلفی مراجعه می کردند، اما هر جا که می رفتند، در برخی مواقع خدمات کامل دریافت نمی کردند و یا با موانعی روبرو بودند، اما وقتی مقام معظم رهبری فرمودند که از ظرفیت مساجد در رسیدگی به مشکلات مردم استفاده شود، مسجدی ها وارد میدان عمل و خدمتگزاری شدند و نه تنها موانعی برای مردم ایجاد نکردند و دنبال مباحث دنیوی و مزد و پاداش نبودند، بلکه هدفشان کمک به مردم بوده است، به گونه ای که بسیاری از مساجد با تشکیل گروههای جهادی به بیماران کرونایی خدمات قابل توجه ای در زمینه بهداشتی و درمانی ارایه نمودند و حتی موجب شدند که این افراد در بیمارستان ها و مراکز درمانی حضور نیابند و خدمات گروههای جهادی در منزل به آنها ارایه شود، خود بیماران هم وقتی می دیدند که بچه های مسجد به آنها خدمات قابل توجه ای ارایه می دهند و نیاز به حضور در مراکز درمانی نیست، از استرس و نگرانیشان کاسته می شد.
بچه های مسجدی در بحران کرونا با پشتکار و فعالیت های خوبی انجام دادند، به طوری که به صورت آتش به اختیار برای آنکه همدلی خوبی شکل گیرد، حتی به حاکمیت نیز کمک کردند.تهیه و تولید ماسک و اقلام بهداشتی و توزیع آن به بیماران و افراد کم برخوردار،فراهم کردن زمینه اشتغال و کارآفرینی برای متضرران اقتصادی بخشی از خدمات بچه های مسجد در این دوران بود. شبکه جهادی مساجد با حضور جوانان مسجدی در ابتدای شیوع بیماری کرونا با کم ترین هزینه اقدام به تهیه و تولید اقلام بهداشتی و ماسک می کردند و با توجه به اینکه ماسک در بازار با قیمت بالا عرضه می شد، راه اندازی کارگاه های تولید ماسک موجب شد که قیمت این اقلام بهداشتی در بازار بشکند و به راحتی در اختیار مردم قرار گیرد.
در حوزه های فرهنگی و هنری خلق چه آثاری توسط بچه های مسجد می تواند انگیزه و ظرفیت های مردمی را برای مشارکت فعالانه اجتماعی به میدان بیاورد؟
در بحث هنری امام جماعت مسجد می تواند نوجوانان و جوانان را با شیوه های خاص با مسجد پیوند دهد، در این راستا امام مسجد و کارگزاران خانه خدا باید با سعه صدر و صبوری ظرفیت های فرهنگی و هنری محله را شناسایی و زمینه حضور آنها در مساجد را فراهم کند، اگرچه مسجد محلی است برای اقامه نماز جماعت، اما این به این معنا نیست که در دیگر ابعاد متجلی نباشد، بلکه می توان با توجه به قداست مسجد، این پایگاه را مرکز نشر هنر دینی و تربیت نیروهای فاخر هنرمند نمود.
به نظر من نوجوانان و جوانان اگر احساس کنند، که مسجد می تواند مرکزی برای شکوفایی استعدادهایشان در ابعاد فرهنگی،هنری،علمی باشد، حضورشان در خانه های خدا رونق می یابد و از این طریق نیز می توانیم آنها را اهل مسجد کنیم، زیرا مسجد تنها مرکزی برای حضور اقشار مذهبی نیست،بلکه همه باید در این پایگاه عبادی و مقدس احساس پناه و آرامش کنند و به این باور برسند، که مسجد این ظرفیت را برای شکوفایی و بروز و ظهور استعدادهای نهفته آنها دارد.
ما با مراجعه به صدر اسلام می بینیم که ائمه(ع) مسجد را مرکز آموزش و تربیت آحاد جامعه قرار داده بودند و حتی زمینه حضور مسیحی و بودایی و مسلمان با هم در حلقه های آموزشی و تربیتی آنها فراهم بود، امروز همه ائمه جماعات و کارگزاران مسجد باید در رونق حضور همگان در مساجد تلاش کنند.
استفاده از تجربیات موفق مساجد جهان اسلام و شیوه های به اشتراک گذاردن تجربیات و ظرفیت های مساجد با یکدیگر باید به چه شکلی انجام شود؟
در این زمینه لازم است که برای مسجد تراز اسلام و انقلاب تعریفی ارایه دهیم و تلاش کنیم که مساجد مان را به قله مورد نظر نزدیک نماییم. کارگزاران مساجد باید تلاش کنند که ظرفیت هایشان را به میدان آورند و با تشکیل کارگاه و شبکه ای به تبادل تجارب و ایده هایشان بپردازند، انتقال تجارب و ایده ها می تواند زمینه ارتقای فعالیت ها و حرکت به سمت تعالی و رشد را در مساجد در داخل و خارج از کشور را فراهم کند.