به گزارش پایگاه تخصصی مسجد، امسال ایام البیض با تعطیلات مربوط به عید نوروز همزمان شده است و این موضوع مانند تیغ دولبه است زیرا از یک سو شاید مردم به خاطر تعطیلات فرصت حضور در مراسم اعتکاف را نیابند و از سوی دیگر شاید به دلیل اینکه لازم نیست کسی از اداره، مدرسه یا کارفرمایش مرخصی بگیرد، شاهد حضور گسترده تر مردم در اعتکاف امسال باشیم.
خبرنگار شبستان برای بررسی این موضوع و همچنین اطلاع از جایگاع عید نوروز در اسلام و نقش مساجد و روحانیت در تحقق محورهای دینی و فرهنگی بیانیه گام دوم انقلاب که چندی پیش از سوی مقام معظم رهبری منتشر شده است، گفت و گویی با آیتالله «سید علی مقدم قوچانی» امام جماعت مسجد علوی محله صددستگاه خیابان پیروزی، نویسنده و پژوهشگر حوزوی و استاد اخلاق حوزه های علمیه، داشته است که مشروح آن در ادامه می آید.
همزمان شدن ایام البیض با تعطیلات سال نو، فرصتی برای گسترش حضور مردم در مراسم معنوی اعتکاف است، به نظر شما مساجد چگونه می توانند مردم را به حضور گسترده تر در این مراسم ترغیب کنند؟
مردم ایران مردم متدینی هستند که باوجود همه توطئه های دشمنان و مشکلات اقتصادی، پایند به آموزه های دینی هستند که شرکت گسترده آنان در مراسم سوگواری در ماه های محرم، صفر و ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) این واقعیت را نشان می دهد.
از اینرو مطئنا مردم ایران به ویژه نسل جوان حضور گسترده تری از سال های گذشته در مراسم معنوی و پر فیض اعتکاف در مساجد خواهند داشت که همزمانی این مناسبت دینی با روزهای آغازین سال 1398 مزید بر خواهد بود.
بنابراین به نظر شما بدون انجام تبلیغات گسترده از سوی رسانه ها و فعالان مساجد نیز شاهد حضور پر رنگ مردم در مساجد در ایام البیض خواهیم بود؟
مطئنا چنین است، البته انجام تبلیغات بی اثر نیست و می تواند بر افزایش میزان حضور مردم در مراسم اعتکاف در مساجد اثرگذار باشد، با این وجود دین در فطرت پاک مردم نهادینه شده است و به صورت خودجوش در مراسم اعتکاف حضور خواهند یافت.
نگاه دین اسلام به عید نوروز چیست و اصولا معارف دینی چه جایگاهی برای اعیاد و مناسبت های ملی قائل هستند؟
اسلام دین تعادل و میانه روی و دوری از افراط و تفریط است از اینر و نگاه منصفانه ای به مناسبت های ملی دارد. از سوی دیگر کلمه عید تا آنجایی که بنده تحقیق کرده ام، یک بار در قرآن کریم آمده است «قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَیْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَکُونُ لَنَا عِیدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآیَةً مِنْکَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ. قَالَ اللَّهُ إِنِّی مُنَزِّلُهَا عَلَیْکُمْ فَمَنْ یَکْفُرْ بَعْدُ مِنْکُمْ فَإِنِّی أُعَذِّبُهُ عَذَابًا لَا أُعَذِّبُهُ أَحَدًا مِنَ الْعَالَمِینَ. عیسی عرض کرد: خداوندا، پروردگارا! مائدهای از آسمان بر ما بفرست تا عیدی برای اول و آخر ما باشد و نشانهای از تو، و به ما روزی ده، تو بهترین روزی دهندگان. خداوند دعای او را مستجاب کرد و گفت «من آن را بر شما نازل میکنم ولی هرکس از شما بعد از آن کافر گردد (و راه انکار پوید) او را چنان مجازاتی میکنم که احدی از جهانیان را نکرده باشم» (سوره مائده، آیات 114 و 115).
معنای لغوی و تحت اللفظی واژه عید چیست؟
شیخ عباس قمی صاحب کتاب ارزشمند مفاتیح الجنان، در یکی دیگر از آثار ارزشمند خود یعنی «سفینة البحار» در تعریب کلمه عید چنین گفته است «العید، هو الیوم الذی یعود فیه الفرح و السرور: عید آن روزی هست که واقعهای رخ داده باشد که موجب سرور و خوشحالی مردم باشد»(سفینة البحار، جلد دوم، صفحه ۲۸۶).
در مجموع، چند عید مورد تایید دین اسلام است و جایگاه عید نوروز (سال نو) در میان آنها چیست؟
اعید بر دو نوع دینی و ملی هستند که همه آنها مورد احترام آموزه های قرآن کریم و اهل بیت عصمت و طهارت(ع) هستند. بر این اساس اعیاد غدیر، فطر، قربان و جمعه؛ اعیاد مذهبی هستند که بی شک، عید غدیر خم که عید ولایت و امامت است، مهم ترین اعیاد است زیرا خداوند با انتخاب حضرت علی(ع) به عنوان جانشین پیامبر اسلام، ادامه مسیر مسلمانان را مشخص کرده است و آنها را بدون رهبر و ولی نگذاشته است.
با توجه به اینکه حضرت عالی از محققان و نوسندگاه برجسته هستید و چندین کتاب در حوزه های دینی و فرهنگی و اعتقادی و سیاسی نوشته اید، و حتی از سوی گروهک های تروریستی مانند سازمان مجاهدین خلق –منافقین- تهدید به مرگ نیز شده اید، چه نظری درباره عید نوروز دارید.
عید نوروز از جمله مناسبت های وابسته به تغییر فصل و نو شدن طبیعت است. همین موضوع موجب شده است که این عید از دیرباز تاکنون مورد احترام و تقدیر ایرانیان و بلکه کلیه فارسی زبانان جهان باشد.
خداوند درباره تغییرات طبیعت در قرآن کریم می گوید «وَمِنْ آیَاتِهِ أَنَّکَ تَرَى الْأَرْضَ خَاشِعَةً فَإِذَا أَنْزَلْنَا عَلَیْهَا الْمَاءَ اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ إِنَّ الَّذِی أَحْیَاهَا لَمُحْیِی الْمَوْتَى إِنَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ: از آیات او این است که زمین را خشک و خاضع میبینی، اما هنگامی که آب بر آن میفرستیم به جنبش در میآید و نمو میکند، همانکس که آن را زنده کرد مردگان را نیز زنده میکند، او بر هر چیز تواناست»(سوره فصلت، آیه 39).
توصیه شما به مردم برای استفاده درست از فرصت عید نوروز چیست؟
مردم باید به دور از هرگونه افراط و تفریطی و با رعایت دستورات دینی و احکام شرعی، از فرصت خوب عید نوروز استفاده کنند که صله رحم، دستگیری از نیازمندان، دیدار با خانواده شهدا، جانبازان و ایثارگران؛ و ملاقات بیماران، از جمله آنها است. ضمن اینکه متدینین معمولا به زیارت اهل آستان های مقدس اهل بیت(ع) و حرم های مطهر امامزادگان می روند.
اما نکته مهم این است که عید واقعی، روزی است که در آن، انسان ها از دستورات خداوند متعال تعدی نکنند، به طوری که واجبات را انجام دهند و از گناهان دوری کنند. حضرت امیرالمومنین(ع) در این باره فرمودند «کُلُّ یَوْمٍ لاَ یُعْصَى اَللَّهُ فِیهِ فَهُوَ یَوْمُ عِیدٍ: هر روزی که در آن گناه نشود آن روز برای انسان عید است».
اجازه دهید بحث را با بیانیه مهم و راهبردی مقام معظم رهبری درباره ادامه مسیر انقلاب ادامه دهیم. به نظر شما نقش مساجد، ائمه جماعات و مبلغان دینی در اجرایی شدن محورهای بیانیه گام دوم انقلاب چیست؟
خداوند وجود پر از خیر و برکت حضرت آیت الله العظمی خامنه ای را برای ما حفظ کند که پس از رحلت جانسوز امام خمینی(ره) و طی 29 سال اخیر با تدبیر، حکمت و دانش، انقلاب اسلامی را راهبری و نظام جمهوری اسلامی را حفظ کردند. ایشان پس از مشاهده حضور باورنکردنی ملت ایران در راهپیمایی 22 بهمن امسال، بیانیه ای تدوین کردند که می توان آن را منشور نظام اسلامی دانست.
حتما محورهای این بیانیه مهم راهگشای ادامه راه ما خواهد بود و با اجرای تک تک این محورها شاهد گسترش اخلاق اسلامی، انس بیش تر مردم ایران با نماز و افزایش عبودیت و معنویت در جامعه، در پایان چهل ساله دوم انقلاب، یعنی در هشتادمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی خواهیم بود. مطئنا مساجد، حوزه های علمیه و نهاد روحانیت مهم ترین نیروها و ساختارها برای عملیاتی شدن فرمایشات مختلف مقام معظم رهبری هستند.