استقبال آلمان از توسعه گردشگری مذهبی در ایران برای شناخت مذهب شیعه

سولاروف در این دیدار با یادآروی 3 سفر خود به ایران، گفت: در این سفرها با مقامات وزارت خارجه و نیز سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت‌وگوهایی انجام و سه پیش‌طرح برای مشارکت و همکاری با هدف Nation branding ارائه شد. با این حال تماس‌ها و تلاش‌های من برای گفت‌وگو با مؤسسات رسمی دولتی و حتی مؤسسات خصوصی در ایران بی‌نتیجه مانده است.

وی افزود: بر اساس ارزیابی و گفت‌وگوهایی که با همفکران و همکاران در آلمان انجام شد و با توجه به فعالیتی که رایزنی فرهنگی ایران برای معرفی این کشور طی سالیان اخیر داشته است، از جمله انتشار برخی از آثار و کتب و نیز برپایی نشست‌ها و اعزام گروه‌هایی از فرهیختگان آلمانی به ایران، بر آن شدم تا درباره چرایی عدم توجه و یا پیگیری امور در ایران مذاکره کنم.

وی تأکید کرد: در ارزیابی ما یک عدم فهم فرهنگی میان طرفین وجود دارد که در ادامه سبب می‌شود سرمایه‌گذاری برای تصویرسازی از ایران با چالش روبرو شود. مشکلات بودجه طرف‌های ایرانی و نظام پیچیده ساختارهای اداری هم مزید بر علت شده است و در مجموع به موانعی مهم برمی‌خوریم؛ اما شاید مناسب آن باشد که اول دریابیم مشکلات فرهنگی چیست.

در ادامه سید علی موجانی، رایزن فرهنگی کشورمان گفت: برای مؤسسات و ساختارها در ایران مسأله از این منظر مهم است که بتوانند یک رابطه معقول میان سرمایه‌گذاری مورد تقاضا در طرح‌ها و پیشنهاداتی که دریافت می‌کنند با نتایج و خروجی آن داشته باشند. مسأله تصویرسازی یا برندساختن یک پدیده و مفهوم در دنیای شرق با نگاهی متفاوت از اروپا و دنیای غرب دنبال می‌شود؛ زیرا مناسبات درونی دنیای شرق در زمینه همکاری‌های تجاری، اقتصادی و صنعتی، همیشه بر اساس اصل بازار تعریف شده و ورود ابزارهای مدرن و تکنولوژی‌های رسانه‌ای و تبلیغاتی به رغم اثرات شگفت‌آور آن، هنوز به میزان چندانی از موفقیت در اقناع برای سرمایه‌گذاری نائل نشده است. این موضوع، این احساس را به وجود آورده که سرمایه‌گذاری در تبلیغات نمی‌تواند بسیار پرسود باشد.

وی افزود: برای درک این نوع نگاه، می‌توانیم از نشانه دیگری هم سخن به میان آوریم؛ دهه‌های قبل موضوع بسته‌بندی به عنوان یک ضرورت جهت صدور کالا خود را نشان داد. امری که در بازارهای شرق خیلی جذاب نمی‌نمود، اما فرایند زمان و سلایق متفاوت مشتریان، استاندارد‌سازی بسته‌بندی را اجتناب ناپذیر کرد. پس یک دوره زمانی را باید برای نیل به فهم مشترک باید در نظر بگیریم.

رایزن فرهنگی کشورمان ادامه داد: تصور می‌کنم آنچه سبب شده طرح‌های شما در مؤسسات دولتی یا خصوصی ایران چندان جلوه نکند، بخشی ناشی از ارقام بالایی است که باید برای سرمایه‌گذاری در حوزه تبلیغات هزینه شود. ساختارهای دولتی با مشکلات ارزی ناشی از تحریم‌ها و مؤسسات خصوصی با سرمایه‌های اندک نمی‌توانند به تنهایی در این خصوص وارد همکاری شوند.

وی ادامه داد: از سویی دیگر، بایستی فرمی متفاوت و مؤثرتر را در رابطه با فرآیندهای Nation branding ایران و منطقه در نظر گرفت. این مفهوم به منزله آن است که می‌توان یک تصویری از جامعه و ملتی را داد تا آنها هدف توجه مثبت افکار عمومی گردشگران و کنجکاوی ذاتی توریست‌ها قرار گیرند.

موجانی گفت: پیشنهاد من به شما آن است که خلاقانه‌تر و با قدرت و ریسک بالاتری در خصوص این موضوع وارد عمل شوید؛ همان‌گونه که در مقدمه کتاب «مکاشفه و تماشا» که با حمایت مشترک وزارت خارجه ایران و آلمان نشر پیدا کرد، ما مفهومی تازه را معنا کرده‌ایم. ما با همین نگاه کوشیده‌ایم که گروه‌های دانشجویی و متخصصان را در ایام عزاداری به ایران اعزام کنیم و تصادفاً حضور آنها سبب شد تا برداشتی متفاوت را از آنچه در برندسازی برای یک ملت و هویت مطرح می‌شود با بیان سفر به درون دنیای تشیع از ناحیه این افراد عرضه شود.

رایزن فرهنگی کشورمان در ادامه اظهار کرد: پیشنهاد مستقیم من آن است که چنانچه بتوانید به جای تمرکز بر چند مکان توریستی خاص، «سفر به درون دنیای تشیع» را به عنوان یک برنامه توریستی و گردشگری برای گروه مخاطبان خاص طراحی کنید؛ آنگاه به یقین از طرف مؤسسات ایرانی که توان مالی بیشتری دارند، می‌توان امید داشت که مشارکت با شما را دنبال کنند. اگر این ایده برای شما جالب و قابل مطالعه باشد از ناحیه ما هم این امکان وجود دارد که به شما مشورت‌های فرهنگی را برای تهیه یک پیش‌طرح ارایه دهیم.

وی تأکید کرد: گروه مخاطبان باید خاص باشند و تضمین وجود داشته باشد که سرمایه‌گذاری لااقل سبب شود جمعیتی در حدود سالی ۲۰۰ هزار گردشگر از برنامه‌های پیشنهادی این مجموعه اپراتورهای فعال شما استفاده کنند.

موجانی همچنین گفت: در کنار خطوط سنتی توریستی ایران که به اصفهان و شیراز ختم می‌شوند، خط توریسم تشیع که یک پایه آن در نجف در عراق و یک پایه آن در مشهد در ایران است، می‌تواند ایده‌ای جذاب برای مؤسسات سرمایه‌گذار ایرانی همچون وقف‌ها و بخش مذهبی باشد که می‌کوشند برای جذب توریست‌هایی که به دنبال یافتن چیستی تشیع هستند، فعال شوند.

هارالد سولاوف در بخش پایانی این دیدار گفت: این پیشنهاد برای ما امر پیچیده و غیرقابل حصولی نیست. در حال حاضر چندصد هزار گردشگر سالانه فقط از صحرای سینا بازدید می‌کنند. این گردشگران عموماً زائران مذهبی هستند که با علائق فراوانی می‌کوشند این جغرافیا را مورد توجه و دقت قرار دهند. ایستگاه‌های کناری آنها یعنی منطقه شرم‌الشیخ در مصر یا منطقه‌ بحرالمیت اردن، تنها پایگاه‌های پشتیبان برای سفر آنها به درون سینا است.

وی تأکید کرد: ایده چندده هزار سفر توریستی طی سال با یک برنامه‌ریزی تبلیغاتی برای معرفی عمق و بعد دنیای تشییع خیال‌پردازانه نیست و ما در این زمینه می‌توانیم با ضمانت لازم، پیش‌طرح‌های خود را عرضه کنیم.