مروری بر احکام نماز آیات

محل نماز آیات‏

پرسش 148. اگر خورشید گرفتگى در شهر ما قابل رؤیت نباشد و یا در شهر دیگرى زلزله‏ شود، نماز آیات بر ما واجب مى‏شود؟

همه مراجع: امورى که نماز آیات براى آنها واجب است، در هر محلى که اتفاق بیفتد، فقط مردم همان جا باید نماز آیات بخوانند و بر مردم شهرهاى مجاور آن، واجب نیست.[1]  

تبصره:  کسی هم که در شهر متصل به شهری که حادثه در آن رخ داده، به طوری که مانند یک شهر محسوب شوند، زندگی می کند، حکم آن ها را دارد.

=======================

حائض و نماز آیات‏

پرسش 107. اگر زن در گرفتگى خورشید و ماه، حائض باشد، آیا پس از پاک شدن، باید نماز آیات را قضا کند؟

همه مراجع (به جز فاضل و وحید): قضاى آن واجب نیست.[2]

آیةاللَّه فاضل: بنابر احتیاط واجب، باید قضا کند.[3]

آیةاللَّه وحید: اگر در هنگام گرفتگى خورشید و ماه حائض بوده، قضاى آن واجب نیست؛ ولى اگر در هنگام زلزله‏ بوده، باید پس از پاک شدن آن را بدون نیت ادا و قضا به جا آورد.[4]

==============================

نماز آیات مستحاضه

مسأله 430 نماز آیات بر مستحاضه واجب است. و باید براى نماز آیات هم کارهایى را که براى نماز یومیّه گفته شد انجام دهد.

توضیح المسائل (محشى - امام خمینى)؛ ج‌1، ص: 250

==============================

اذان نماز آیات

مسأله 916 براى مرد و زن مستحب است پیش از نمازهاى یومیه  اذان و اقامه بگویند ، ولى پیش از نماز عید فطر و قربان ، مستحب است سه مرتبه بگویند «الصَّلاة»  و در نمازهاى واجب دیگر سه مرتبه «الصَّلاة» را به قصد رجاء بگوید.

 توضیح المسائل (محشى - امام خمینى)؛ ج‌1، ص: 518

===========================

حکم شک و سهو و گمان در نماز آیات

مسأله 1235 حکم شک و سهو و گمان در نمازهاى واجب یومیه و نمازهاى واجب دیگر  فرق ندارد، مثلًا اگر در نماز آیات شک کند که یک رکعت خوانده یا دو رکعت، چون شک او در نماز دو رکعتى است، نمازش باطل مى‌شود.

توضیح المسائل (محشى - امام خمینى)؛ ج‌1، ص: 669

=============================

بخواهد قضاى چند نماز آیات را بخواند

مسأله 1376 اگر بخواهد قضاى چند نماز غیر یومیه مانند نماز آیات را بخواند، یا مثلًا بخواهد قضاى یک نماز یومیه و چند نماز غیر یومیه را بخواند، لازم نیست آنها را به ترتیب به جا آورد.

توضیح المسائل (محشى - امام خمینى)؛ ج‌1، ص: 751

===================

فلسفه نماز آیات

س 711 . نماز آیات چیست و علت شرعی وجوب آن کدام است؟

ج. نماز آیات دو رکعت است که هر رکعت آن پنج رکوع و دو سجده دارد و اسباب شرعی وجوب آن عبارت است از:

کسوف خورشید و خسوف ماه، اگرچه مقدار کمی از آن ها گرفته شود ؛ زلزله و هر حادثه غیرعادی که باعث ترس بیشتر مردم شود مانند بادهای سیاه یا سرخ و یا زرد که غیرعادی باشند ؛ تاریکی شدید، فرو رفتن زمین و ریختن کوه، صیحه آسمانی و آتشی که گاهی در آسمان ظاهر می شود. در غیر از کسوف و خسوف و زلزله، باید آن حادثه موجب ترس و وحشت بیشتر مردم شود، و حادثه ای که ترس آور نباشد و یا موجب ترس و وحشت افراد نادری گردد، اعتبار ندارد.

اجوبه 711 و توضیح المسائل مراجع، نماز آیات م 1491

================

چگونگی نماز آیات

س 712 . نماز آیات چگونه باید خوانده شود؟

ج. به چند صورت می توان آن را به جا آورد:

صورت اول: بعد از نیت و تکبیرة الاحرام، حمد و سوره خوانده شود و به رکوع برود، سپس سر از رکوع برداشته و دوباره حمد و سوره را بخواند و به رکوع رود و باز سر از رکوع بردارد و حمد و سوره بخواند و به رکوع رود و سپس سر از رکوع بردارد و همین طور ادامه دهد تا یک رکعت پنج رکوعی که قبل از هر رکوعی حمد و سوره خوانده است انجام دهد، سپس به سجده رفته و دو سجده نماید و بعد برای رکعت دوم قیام کند و مانند رکعت اول انجام دهد و دو سجده را به جا آورد و بعد از آن تشهد بخواند و

سلام دهد.

صورت دوم: بعد از نیت و تکبیرةالاحرام، حمد و یک آیه (البته احتساب بسم الله به عنوان یک آیه خلاف احتیاط است) از سوره ای را قرائت کرده و رکوع کند، سپس سر از رکوع بردارد و آیه دیگری از آن سوره را بخواند و به رکوع رود، و بعد سر از رکوع برداشته و آیه دیگری از همان سوره را قرائت نماید و همین طور تا رکوع پنجم ادامه دهد تا سوره ای که پیش از هر رکوع، یک آیه از آن را قرائت کرده، قبل از رکوع آخر تمام شود. سپس رکوع پنجم را به جا آورد و به سجده رود، و پس از اتمام دو سجده،

برای رکعت دوم قیام نماید و حمد و آیه ای از یک سوره را بخواند و به رکوع برود و همین طور مانند رکعت اول ادامه دهد تا تشهد بخواند و سلام دهد و چنانچه بخواهد برای هر رکوعی به یک آیه از سوره ای اکتفا کند، نباید سوره حمد را بیش از یک مرتبه در اول آن رکعت بخواند.

صورت سوم: یکی از رکعت ها را به یکی از دو صورت و رکعت دیگر را به نحو دیگر به جا آورد.

صورت چهارم: سوره ای را که آیه ای از آن را در قیام پیش از رکوع اول خوانده، در قیام پیش از رکوع دوم یا سوم یا چهارم تکمیل نماید، که در این صورت واجب است بعد از سر برداشتن از رکوع، سوره حمد را در قیام بعدی اعاده نموده و یک سوره یا آیه ای از آن را اگر پیش از رکوع سوم یا چهارم است، قرائت کند، و در این صورت واجب است که آن سوره را تا قبل از رکوع

پنجم به آخر برساند.

.

اجوبه 712 و توضیح المسائل مراجع، بخش نماز آیات

.538.  روش خواندن نماز آیات : نماز آیات را به چند روش مى‌توان خواند که دو روش آن به شرح زیر است: 1. بعد از نیّت و گفتن تکبیر و خواندن حمد، آیه‌هاى یک سوره را پنج قسمت کند ویک قسمت از آن را بخواند و به رکوع رود، بعد سر بردارد وقسمت دوم از همان سوره را (بدون حمد) بخواند و به رکوع رود وهمین طور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام کند و بعد به رکوع رود ورکعت دوم را به همین صورت به‌جا آورد و بعد از سر برداشتن دو سجده کند و رکعت دوم را نیز مانند رکعت اوّل به‌جا آورد و در آخر تشهّد بخواند و سلام گوید.
2. بعد از نیّت، تکبیر بگوید و یک حمد وسوره کامل بخواند وبه رکوع رود و سر از رکوع بردارد، دوباره یک حمد و یک سوره کامل بخواند، باز به رکوع رود، تا پنج بار این کار را انجام دهد، بعد از سربرداشتن از رکوع پنجم دو سجده کند وبرخیزد و رکعت دوم را مانند رکعت اوّل به‌جا آورد و تشهّد بخواند و سلام دهد. مکارم 600

========================

س 714 . اگر شخصی هنگام وقوع زلزله بیهوش باشد و بعد از وقوع آن به هوش آید، آیا نماز آیات بر او واجب است؟

ج. اگر علم به وقوع زلزله پیدا نکند تا این که زمان متصل به وقت وقوع آن بگذرد، خواندن نماز آیات واجب نیست، اگرچه احتیاط آن است که به جا آورد.__

اجوبه

==========================

س 715 . بعد از وقوع زلزله در منطقه ای، غالباً در مدت کمی ده ها پس لرزه رخ می دهد، حکم نماز آیات در این موارد چیست؟

ج. هر زلزله ای، چه شدید و چه خفیف، اگر زلزله مستقلی محسوب شود، نماز آیات جداگانه ای دارد.

اجوبه

========================

س 716 . اگر مرکز زلزله نگاری، وقوع لرزش های خفیف زمین را با ذکر تعداد آن در منطقه ای که ما زندگی می کنیم، اعلام نماید، ولی ما اصلاً آن ها را احساس نکنیم، آیا در این حالت نماز آیات بر ما واجب می شود یا خیر؟

ج. اگر هنگام وقوع زلزله و یا در زمان متصل به آن، خودتان آن را احساس نکنید، نماز آیات بر شما واجب نیست.

اجوبه

=========================

آیت الله مکارم 600

537. موارد وجوب نماز آیات : نماز آیات در چهار صورت واجب مى‌شود: 1 و 2. گرفتن خورشید و ماه هرچند مقدار کمى از آنها بگیرد، خواه کسى بترسد یا نه. 3. زلزله، خواه کسى بترسد یا نه. 4.صاعقه و بادهاى سیاه و سرخ و هرگونه حوادث خوفناک آسمانى در صورتى که اغلب مردم بترسند، بلکه براى حوادث خوفناک زمینى اگر موجب وحشت بیشتر مردم شود احتیاط واجب آن است که نماز آیات بخوانند. مکارم 600

==========================

.539.  زمان نماز آیات در وقت زلزله یا صاعقه: هنگامى‌که زلزله یا صاعقه و مانند آن اتّفاق مى‌افتد باید بلافاصله نماز آیات خواند واگر نخواند معصیت کرده و احتیاط مستحب آن است که تا آخر عمر هر وقت توانست بخواند. مکارم 600

=========================

. 540. وقت نماز آیات هنگام خورشید یا ماه گرفتگى : وقت نماز آیات از وقتى است که شروع به گرفتن کرده و تازمانى که کاملًا باز نشده ادامه دارد، ولى احتیاط مستحب آن که است قبل از شروع به باز شدن نماز را بخواند.

=============================
. 541قضاى نماز آیات : هرگاه زلزله یا صاعقه و مانند آن اتّفاق افتد باید بلافاصله نماز آیات بخواند و اگر نخواند معصیت کرده واحتیاط مستحب آن است که تا آخر عمر هر وقت توانست بخواند. مکارم 600

=================================

. 543تکرار عامل نماز آیات : هرگاه امورى که نماز آیات براى آنها واجب است مکرّر اتّفاق بیفتد واجب است براى هرکدام از آنها یک نماز آیات بخواند؛ مثل اینکه چند بار زلزله شود، یا گرفتن خورشید با زلزله همراه گردد، امّا اگر در بین نماز آیات این امور واقع شود همان یک نماز آیات کافى است. مکارم 600

===============

سؤال 1683 ـ آیا ساختن خانه هاى ضد زلزله کار درستى است؟

جواب: اشکالى ندارد، بلکه گاهى لازم است، زیرا خداوند دفع خطر را بر عهده انسان گذارده تا با استفاده از وسایل مختلف در برابر خطرات بایستد.

مکارم ج 1

========================

▲نماز آیات

سؤال 355 ـ اگر زلزله اى واقع شود، امّا انسان وقوع آن را احساس نکند، خواه بیدار باشد یا در خواب، سپس از منبع موثّق و معتبرى، مانند سازمان زلزله نگارى، کسب اطّلاع کند که در محل سکونت او زلزله اى رخ داده است; آیا در این صورت باید نماز آیات را بخواند؟

جواب: اگر زلزله جز به وسیله دستگاهها قابل درک نباشد نماز ندارد، و اگر قابل درک بوده امّا او نفهمیده، احتیاط آن است که نماز آیات را بخواند.

آیت الله مکارم ج2

=======================

▲موجبات ضمان

سؤال 1570 ـ اگر انسان در خانه خودش براى آشپزى، یا کار دیگرى و به گمان یا اطمینان به این که به منزل همسایه سرایت نمى کند و با فرض این که زیاده روى در آن نکرده و هوا نیز طوفانى نبوده، آتش روشن کند، اگر اتّفاقاً به منزل همسایه سرایت کرد و باعث آتش سوزى شد ضامن است؟

جواب: ضامن است; ولى اگر علل قهرى مانند وقوع طوفان ناگهانى یا زلزله سبب سرایت شود ضامن نیست.

آیت الله مکارم ج2

==============================

نماز آیات

سؤال 283  لطفاً در مورد نماز آیات، به سؤالات زیر پاسخ دهید:

الف) این که فرموده اید این نماز واجب فورى است، آیا کارهایى مانند قضاى حاجت، یاپرداخت بدهى، و مانند آن، منافات با فوریت آن دارد؟

ب) اگر در حین خواندن نماز واجب، زلزله اى رخ دهد، وظیفه ما در مورد نماز واجب وآیات چیست؟

ج) اگر فرد مورد اطمینانى به انسان بگوید دیروز زلزله آمده » : و انسان اطمینان پیدا کند، «،

در صورتى که در مجامع عمومى، مثل بازار و خیابان بوده، و چیزى نشنیده است وظیفه او چیست؟

جواب الف: مراد آن است که سهل انگارى نکند و عقب نیاندازد.

جواب ب: چنانچه در وسط نماز واجب زلزله اى رخ دهد، بعد از اتمام نماز واجب، نماز آیات را به جا مى آورد.

جواب ج: نماز آیات بر چنین کسى واجب نیست، هر چند احتیاط آن است که آن را بجا آورد.

آیت الله مکارم ج 3

====================

مکارم جامع المسائل

شرائط وجوب نماز آیات

321- عنوان موارد وجوب نماز آیات

سوال نماز آیات در چه صورتی واجب می شود؟

جواب نماز آیات در چهار صورت واجب مى‏شوداوّل و دوم گرفتن خورشید و ماه هرچند مقدار کمى از آنها بگیرد، خواه کسى بترسد یا نه. سوم زلزله، خواه کسى‏ بترسد یا نه. چهارم صاعقه و بادهاى سیاه و سرخ و هرگونه حوادث خوفناک آسمانى در صورتى که بیشتر مردم بترسند، بلکه براى حوادث خوفناک زمینى نیز اگر موجب وحشت بیشتر مردم شود احتیاط واجب آن است که نماز آیات بخوانند.

322- عنوان تکرار عامل نماز آیات

سوال اگر چند بار پشت سر هم زلزله تکرار شود آیا برای هر کدام باید یک نماز آیات خوانده شود؟

جواب هرگاه امورى که نماز آیات براى آنها واجب است مکرّر اتّفاق بیفتد واجب است براى هریک از آنها یک نماز آیات بخواند، مثل این‏که چند بار زلزله شود، یا گرفتن خورشید با زلزله همراه گردد، امّا اگر در بین نماز آیات این امور واقع شود همان یک نماز آیات کافى است.

323- عنوان وجوب نماز آیات بر حاضرین محل وقوع عامل

سوال اگر عامل نماز آیات تنها در شهری رخ دهد آیا نماز آیات بر ساکنین شهرهای دیگر نیز واجب است؟

جواب در صورتى نماز آیات واجب است که این امور در همان محل رخ دهد و اگر در شهرها و نقاط دیگر رخ دهد بر او واجب نیست.

324- عنوان عدم یقین به قول مخبر به خسوف و کسوف

سوال اگر به قول کسی که از خورشید یا ماه گرفتگی خبر داده یقین حاصل نشود و بعد مشخص شود که خورشید یا ماه گرفتگی رخ داده تکلیف چیست؟

جواب اگر به او خبر دهند خورشید یا ماه گرفته است ولى براى او یقین حاصل نشود و نماز نخواند بعداً معلوم شود که راست گفته اند، اگر تمام خورشید یا ماه گرفته باشد باید نماز آیات را بخواند وگرنه واجب نیست.

325- عنوان وجوب نمازآیات با گفته منجمین

سوال آیا به گفته منجمین می توان اعتماد کرد و نماز آیات واجب می شود؟

جواب اگر از گفته منجّمین و اشخاصى که از این امور اطّلاع دارند اطمینان‏ پیدا کند که خورشید یا ماه گرفته، باید نماز آیات را بخواند و نیز اگر بگویند فلان وقت خورشید یا ماه مى‏گیرد و فلان مقدار طول مى‏کشد و به گفته آنها اطمینان پیدا کند، باید وقت را رعایت کند.

326- عنوان لکه سیاهی که با چشم مسلح دیده شود

سوال در مواردی که کسوف تنها با چشم مسلّح به صورت لکه اى سیاه رنگ بر روى خورشید قابل رؤیت باشد، آیا این پدیده همچون کسوف جزئى محسوب گشته، و موجب وجوب نماز آیات مى گردد؟

جواب این مقدار کسوف جزئى محسوب نمى شود.

327- عنوان خسوف و کسوف نسبت به سیارات دیگر

سوال آیا قرار گرفتن دیگر سیّارات در مقابل یکدیگر، بطورى که مانع از رؤیت همدیگر شوند، باعث وجوب نماز آیات مى شود؟

جواب نماز آیات مخصوص به خسوف و کسوف خورشید و ماه است.

328- عنوان اعلان سازمان زلزله نگاری

سوال اگر زلزله اى واقع شود، امّا انسان وقوع آن را احساس نکند، خواه بیدار باشد یا در خواب، سپس از منبع موثّق و معتبرى، مانند سازمان زلزله نگارى، کسب اطّلاع کند که در محل سکونت او زلزله اى رخ داده است; آیا در این صورت باید نماز آیات را بخواند؟

جواب اگر زلزله جز به وسیله دستگاهها قابل درک نباشد نماز ندارد، و اگر قابل درک بوده امّا او نفهمیده، احتیاط آن است که نماز آیات را بخواند.

329- عنوان اطمینان به وقوع زلزله در گذشته با قول دیگری

سوال اگر فرد مورد اطمینانى به انسان بگوید: « دیروز زلزله آمده،» و انسان اطمینان پیدا کند، در صورتى که در مجامع عمومى، مثل بازار و خیابان بوده، و چیزى نشنیده است وظیفه او چیست؟

جواب نماز آیات بر چنین کسى واجب نیست، هر چند احتیاط آن است که آن را بجا آورد.

330- عنوان حکم نماز آیات در کشورهای زلزله خیز

سوال در کشورهای زلزله خیز که در شبانه روز چندین زلزله رخ می دهد، آیا لازم است به ازای هر زمین لرزه یک نماز آیات بخوانیم؟

جواب باید برای هر زلزله ای که احساس می شود یک نماز آیات بخوانید اما اگر در بین نماز تکرار شد همان یک نماز کافی است ولی چنانچه تکرار نماز آیات در هر روز موجب عسر و حرج شود می توانید به مقداری که موجب عسر و حرج نشود قناعت کنید.

331- عنوان یقین به زلزله در هنگام سفر با هواپیما

سوال نماز آیات بر کسی که در هوا داخل هواپیما یقین می کند که در زمین زلزله شده است واجب است؟

جواب در صورتی که بتواند نماز را بجا آورد هر چند بصورت نشسته باشد و اگر نتوانست بعدا بجا آورد.

332- عنوان وجوب نماز آیات بعد از پس لرزه ها

سؤال      آیا براى هر کدام از پس‌لرزه‌هایى که پس از زلزله اصلى مى‌آید نماز آیات واجب است؟

جواب     پس‌لرزه‌هاى محسوس نماز آیات دارد مگر آنها که در حین نماز آیات واقع مى‌شود؛ ولى چنانچه مستلزم عسر و حرج باشد به مقدارى که عسر و حرج برطرف شود کافیست.

333- عنوان منظور از وجوب فوری نماز آیات

سوال این که فرموده اید این نماز واجب فورى است، آیا کارهایى مانند قضاى حاجت، یا پرداخت بدهى، و مانند آن، منافات با فوریّت آن دارد؟

جواب مراد آن است که سهل انگارى نکند و عقب نیاندازد.

334- عنوان غروب خورشید، قبل از شروع به باز شدن در کسوف

سوال مطابق مساله 1291 رساله که خواندن نماز آیات قبل از شروع به باز شدن احتیاط مستحب است و بعضی از مراجع هم احتیاط واجب کرده اند، در کسوف مقارن با غروب، این مساله چگونه صدق می کند و آیا بعد از غروب، باز شدن مصداقی دارد یا قبل از غروب باید نماز را بخواند؟

جواب تفاوتی نمی کند.

وقت نماز آیات

335- عنوان وقت نماز آیات هنگام خسوف وکسوف

سوال هنگام خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی چه زمانی باید نماز آیات خوانده شود؟

جواب در موقع گرفتن خورشید یا ماه وقت نماز آیات از موقعى است که شروع به گرفتن کرده و تازمانى که کاملًا باز نشده ادامه دارد، ولى احتیاط مستحب آن است قبل از شروع به باز شدن نمازرابخواند.

336- عنوان وقت نماز آیات هنگام زلزله یا صاعقه

سوال هنگام وقوع زلزله چه زمانی باید نماز آیات خوانده شود؟

جواب اگر در منطقه ای که فرد در آن جا حضور دارد، زلزله رخ دهد -خواه کسی بترسد یا نه- یا صاعقه و مانند آن، اتفاق افتد، و اکثر مردم بترسند باید بلافاصله نماز آیات را بخواند و اگر نخواند معصیت کرده و احتیاط مستحب آن است که تا آخر عمر هر وقت توانست بخواند.

دستور نماز آیات 

337- عنوان تعیین نیت عامل نماز آیات

سوال آیا در نیت نماز آیات، باید عامل نماز مشخص شود؟

جواب لازم نیست تعیین کند نمازى که مى‏خواند براى کدام یک از این حوادث است که رخ داده، همین اندازه که نیّت آنچه بر او واجب است بکند کافى است.

338- عنوان طریقه خواندن نماز آیات

سوال نماز آیات چگونه خوانده می شود؟

جواب نماز آیات دو رکعت است و هر رکعت پنج رکوع دارد و مى‏توان آن را دو گونه به جا آورد:

1- بعد از نیّت، تکبیر بگوید و یک حمد و سوره تمام بخواند و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد، دوباره یک حمد و یک سوره تمام بخواند، باز به رکوع رود، تا پنج بار این کار را انجام دهد، بعد از بلند شدن از رکوع پنجم دو سجده نماید و برخیزد و رکعت دوم را مانند رکعت اوّل به جا آورد و تشهد بخواند و سلام‏دهد.

2- بعد از نیّت و تکبیر و خواندن حمد، آیه‏هاى یک سوره را پنج قسمت کند و یک قسمت از آن را بخواند و به رکوع رود، بعد سر بردارد و قسمت دوم از همان سوره را (بدون حمد) بخواند و به رکوع رود و همین طور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید و بعد به رکوع رود و رکعت دوم را هم به همین صورت به جا آورد، مثلًا سوره «قُلْ هُوَ اللَّهُ احَدٌ» را به ترتیب زیر تقسیم کند: قبل از رکوع اوّل: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» بگوید و به رکوع رود بعد بایستد و بگوید: «قُلْ هُوَ اللَّهُ احَدٌ» باز به رکوع رود و سربردارد و بگوید: «اللَّهُ الصَّمَدُ»، باز به رکوع رود و سر بردارد و بگوید: «لَمْ‏یَلِدْ وَ لَمْ‏یُولَدْ» و به رکوع رود و سر بردارد و بگوید: «وَ لَمْ‏یَکُنْ لَهُ کُفُوَاً احَدٌ»، بعد به رکوع رود و بعد از سر برداشتن دو سجده کند و رکعت دوم را نیز مانند رکعت اوّل به‏جا آورد و در آخر تشهد بخواند و سلام گوید.

339- عنوان تلفیق دو روش در نماز آیات

سوال آیا در نماز آیات می توان هر رکعت را به یکی از دو روش خواند؟

جواب مانعى ندارد که در نماز آیات رکعت اوّل را مطابق یکى از دو روش به جا آورد و رکعت دوم را مطابق روش دیگر. همچنین می تواند در یک رکعت بعد از حمد یک سوره را چهار قسمت کند و بعد از هر قسمت به رکوع برود و قبل از رکوع پنجم یک حمد و یک سوره کامل بخواند.

340- عنوان تقسیم دو سوره به پنج قسمت درهر رکعت نماز آیات

سوال آیا در نماز آیات در یک رکعت میتوان 2سوره را به 5قسمت تفسیم کرد.مثلا توحید را به 2قسمت و ناس را به 3 قسمت.

جواب تقسیم دو سوره به پنج قسمت درهر رکعت نماز آیات جایز نیست.

احکام نماز آیات

341- عنوان وقوع زلزله در اثناء نماز واجب

سوال اگر در حین خواندن نماز واجب، زلزله اى رخ دهد، وظیفه ما در مورد نماز واجب و آیات چیست؟

جواب چنانچه در وسط نماز واجب زلزله اى رخ دهد، بعد از اتمام نماز واجب، نماز آیات را به جا مى آورد.

342- عنوان همزمانی نماز آیات و نماز یومیه

سوال در صورتی که نماز آیات و نماز یومیه همزمان شود کدام مقدم است؟

جواب اگر در وقتى که نماز روزانه واجب است نماز آیات بر او واجب شود، هرگاه براى هر دو وقت دارد، هر کدام را اوّل بخواند اشکالى ندارد و اگر وقت یکى از آن دو تنگ شود، باید اوّل آن را بخواند و اگر وقت هر دو تنگ باشد، باید اوّل نماز روزانه را بخواند.

343- عنوان همزمانی نماز آیات و یومیه در تنگی وقت نماز

سوال در شریط ذیل وظیفه چیست؟

1.  در وسط نماز یومیه متوجه شود وقت نماز آیات تنگ است و وقت نماز روزانه هم تنگ باشد؟

2.  در وسط نماز یومیه متوجه شود وقت نماز آیات تنگ است اما وقت نماز روزانه تنگ نباشد؟

3.  در بین نماز آیات متوجه شود وقت نماز یومیه تنگ است؟

جواب اگر در وسط نماز روزانه بفهمد که وقت نماز آیات تنگ است و وقت نماز روزانه هم تنگ باشد، باید نماز روزانه را ادامه دهد بعد نماز آیات را بخواند و اگر وقت نماز روزانه تنگ نیست باید آن را بشکند اوّل نماز آیات را بخواند، بعد نماز روزانه را و اگر در بین نماز آیات بفهمد وقت نماز روزانه تنگ است باید نماز آیات را بشکند و مشغول نماز روزانه شود و بعد از آن‏که نماز را تمام کرد باید پیش از انجام کارى که نماز را به هم مى‏زند، بقیّه نماز آیات را از همان‏جا که رها کرده به جا آورد.

344- عنوان وظیفه حائض و نفساء نسبت به نماز آیات

سوال اگر زن هنگام خسوف یا کسوف یا زلزله حائض یا نفساء باشد تکلیف چیست؟

جواب اگر در حال عادت ماهانه یا نفاس، آفتاب یا ماه بگیرد و تا آخر مدّتى که خورشید یا ماه بازمى‏شود از خون حیض و نفاس پاک نشده باشد، نماز آیات بر او واجب نیست و قضا هم ندارد. همچنین نماز آیاتی که بواسطه زلزله واجب شده است و قضای آن بر حائض و نفساء واجب نیست.

345- عنوان شک در ترسیدن اکثریت مردم برای نماز آیات

سوال آیا زمانی که باد یا باران های شدید می آید و فرد نمی داند که آیا اکثریت مردم ترسیده اند یا نه ولی خودش ترسیده است خواندن نماز آیات واجب است؟

جواب نماز آیات ندارد.

346- عنوان علم به خسوف یا کسوف جزئی و نخواندن نماز

سوال اگر بداند که ماه گرفتگی جزئی صورت گرفته باشد اما عمدا نماز آیات را نخواند در این صورت نیز آیا قضا لازم است؟

جواب در این صورت نیز واجب است.

347- عنوان قضای نماز آیات خسوف و کسوف

سوال قضای نماز آیات خورشید و ماه گرفتگی چگونه است؟

جواب در مورد خوشید یا ماه گرفتگی، اگر بعد از گذشتن وقت بفهمد تمام خورشید یا ماه گرفته بوده، باید قضاى نماز آیات را ب‏جا آورد، امّا اگر تمام آن نگرفته باشد قضا واجب نیست.

348- عنوان قضای نماز آیات زلزله و صاعقه

سوال آیا قضای نماز آیاتی که بواسطه زلزله یا صاعقه واجب شده، لازم است؟

جواب هنگامى‏که زلزله یا صاعقه و مانند آن اتّفاق مى‏افتد باید بلافاصله نماز آیات را بخواند و اگر نخواند معصیت کرده و احتیاط مستحب آن است که تا آخر عمر هر وقت توانست به نیت مافی الذمه بخواند.

349- عنوان خواندن نماز آیات زلزله بعد از وقت با جماعت

سوال ایا نماز آیات را که بعد از مدتی به عنوان احتیاط مستحب خوانده میشود میتوان به جماعت خواند؟

جواب اگر نماز همه اینگونه باشد یا نماز امام واجب باشد مانعی ندارد.

350- عنوان اشتباه در خواندن نماز آیات

سوال من بارها نماز آیات را به روش اول رساله شما خواندم اما در هر رکعت فقط یکبار حمد می خواندم و فرق دو روش را در نحوه خواندن سوره می دانستم . تکلیفم چیست؟

جواب در صورتی که دنبال فراگرفتن مساله بوده اید و اشتباه کرده اید نمازهای قبلی صحیح است و در آینده مراعات کنید.

351- عنوان نماز آیات بدون حمد

سوال اگرکسی نماز آیات بدون سوره حمد میخوانده ولی تمام شرایط نماز را رعایت کرده باشد ولی پس از مدتی فهمیده نمازهای آیاتش بدون حمد خوانده آیا نمازش صحیح است؟

جواب احتیاط آن است که به نیت مافی الذمه اعاده نماید.

352- عنوان خواندن نصف آیه در یک قسمت از پنج قسمت نماز آیات

سوال آیا در نماز آیات می تواند کمتر از یک آیه را در یک بخش بخواند مثلا لم یلد را بخواند و به رکوع برود.

جواب کمتر از یک آیه اشکال دارد.

353- عنوان به جماعت خواندن نماز آیات

سوال آیا نماز آیات را می توان به صورت جماعت خواند؟

جواب نماز آیات را مى توان به جماعت خواند، که در این صورت حمد و سوره ها را تنها امام جماعت مى خواند.

354- عنوان   کیفیّت اقتداى کسى که در بین رکعات نماز آیات برسد

سؤال   کیفیّت اقتداى کسى که در رکوع دوّم یا سوّم، یا در رکعت دوم نماز آیات به جماعت برسد چگونه   

است؟

جواب   اقتدا در این صورت اشکال دارد مگر این که در رکوع اوّل (خواه در رکعت اوّل باشد یا رکعت دوّم)

برسد، ولى اقتدا کردن پس از آن، مشکل است.

355- عنوان اذان و اقامه در نماز آیات

سوال آیا در نماز آیات اذان و اقامه مستحب است؟

جواب تمام کارهایى که در نماز روزانه واجب و مستحب است در نماز آیات هم واجب و مستحب است، فقط در نماز آیات اذان و اقامه نیست و به جاى آن سه مرتبه به امید ثواب «الصَّلاة» مى‏گوید.

356- عنوان استحباب گفتن "سمع الله لمن حمده" و تکبیر در نماز آیات

سوال آیا قبل از هر رکوع در نماز آیات گفتن سمع الله لمن حمده مستحب است؟

جواب مستحب است در هر رکعت قبل از خم شدن براى سجده «سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ» وَ «اللَّهُ اکْبَرُ» بگوید و نیز قبل از هر رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید. البته اگر تکبیر در اثناء راه گفته شود و یا مقید نباشد که در اثنای راه بگوید یا نه و به قصد ذکر مطلق بگوید مانعی ندارد. 

357- عنوان قنوت در نماز آیات

سوال آیا در نماز آیات نیز قنوت مستحب است؟

جواب مستحب است قبل از رکوع دهم قنوت بخواند البته در نماز آیات مستحب است در هر قیام دوم( رکوع هایی که شماره آن زوج است) بعد از قرائت سوره یا بخشی از آن و قبل از رکوع ، قنوتی بخوانند که در مجموع دو رکعت ، پنج قنوت می شود و برای سهولت امر می توانند فقط یک قنوت قبل از رکوع دهم بجا آورند.

358- عنوان شک در نماز آیات

سوال اگر در تعداد رکعات یا رکوع های نماز آیات شک کند وظیفه چیست؟

جواب اگر در عدد رکعات شک کند و نداند چند رکعت خوانده و فکرش به جایى نرسد، نماز باطل است، ولى اگر در عدد رکوعها شک کند بنابر کمتر مى‏گذارد و اگر از محل گذشته یعنى وارد سجده شده باشد اعتنا نمى‏کند.

359- عنوان رکن بودن رکوع های نماز آیات

سوال آیا رکوع های نماز آیات رکن می باشد؟

جواب هر یک از رکوعهاى نماز آیات رکن است و اگر عمداً یا سهواً کم و زیاد شود نماز باطل ‏است. 

360- عنوان طریقه پیوستن به جماعت نماز آیات

سوال در نماز آیات اگر به رکوع چندم برسد نمازش صحیح است؟

جواب قبل از رکوع اول مانعی ندارد چه رکعت اول باشد و چه رکعت دوم.

361- عنوان کسی که به رکوع سوم رسیده است

سوال در نماز آیات جماعت، اگر به رکوع سوم رسیدیم تکلیف چیست؟

جواب در فرض سوال ، نماز خود را فرادی بخواند.

362- عنوان امامت کسی که قبلا نماز آیات را فرادی خوانده

سوال نماز آیات اگر فرادی خوانده شده دوباره همان شخص می تواند امام جماعت بایستد؟

جواب جایز نیست نماز آیاتی را که فرادی خوانده امامت کرده و اعاده نماید.

363- عنوان خواندن حمد و سوره نماز آیات با امام

سوال کسی نمازآیات را با جماعت می خواند اگر حمد و سوره را بخواند حکمش چیست؟

جواب جایز نیست ولی اگر در یاد گرفتن مساله کوتاهی نکرده است نمازهای گذشته صحیح است اما از این به بعد مراعات کند.

364- عنوان نماز آیات مامومی که مرجعش قائل به جزئیت بسم الله نیست

سوال در نماز آیات اگر امام مقلد مرجعی باشد که قایل به جزئیت بسم الله است ولی ماموم مقلد مرجعی است که بسم الله را جزء سوره نمی داند نماز ماموم چگونه است؟

جواب نماز مأموم صحیح است.

365- عنوان نیابت از زنده در نماز آیات زلزله بعد از وقت

سوال نیابت نماز آیات زلزله و صاعقه بعد از وقت از طرف شخص زنده جایز است؟

جواب ( با توجه به شبهه وجوبی که دارد) اشکال دارد. 

366- عنوان نیت نمازهای آیات گذشته

سوال نماز های آیات که مربوط به گذشته مثلا پارسال و سال های پیش از آن می باشد به چه نیتی باید خوانده شوند؟

جواب به نیت «مافی الذّمه» بخوانید.

367- عنوان نماز آیات زلزله که به نیت قضا خوانده شده

سوال نماز آیات زلزله ای که به نیت قضا خوانده ام را باید به نیت مافی الذمه اعاده کنم.

جواب احتیاط تکرار است.

368- عنوان کوتاهی در یادگیری احکام نماز آیات

سوال اگر کسی حکم زمان وجوب نماز آیات را کاملا درست نمی دانسته در حالیکه دسترسی داشته ولی کوتاهی کرده است، آیا باید نمازهای آیات گذشته را قضا نماید؟

جواب احتیاط واجب آن است که به نیت «مافی الذمه» بجا آورد.

369- عنوان اطلاع دادن زلزله خفیف به سایرین

سوال آیا کسی که متوجه زلزله شده است واجب است که دیگران را باخبر نماید تا دیگران نیز نماز آیات بخوانند؟ آیا افرادی که توسط دیگران خبر یافته اند لازم است که نماز آیات بجا آورند؟

جواب لازم نیست خبر دهند و نماز آیات برای کسانی که در منطقه آنها زمین لرزه بوده لازم است.

370- عنوان تکلیف کسی که در خواب بوده

سوال اگر شخص در هنگام زلزله خواب باشد و یا زلزله را درک و احساس نکند نماز آیات بر او واجب است؟

جواب هرگاه مردم آن را احساس کرده اند او هم احتیاطا نماز آیات را بخواند.

======================