تمامی بازیگران باید در توافق آتش بس سوریه نقش داشته باشند

از سویی مسکو، آمریکا و گروه های شبه نظامی تحت حمایت خود که در اصطلاح مخالفین معتدل خوانده میشوند را به نقض آتش بس متهم می کند، و از سوی دیگر واشنگتن، حملاتی چون حمله هوایی به کاروان اعزامی کمک های بشردوستانه سازمان ملل به سوریه را به گردن روسیه انداخته و از پذیرش مسئولیت انجام آن شانه خالی می کند.

اما مشکلات میان آمریکا و روسیه تنها مانع بر سر راه رسیدن به آتش بس در سوریه نیست. بلکه اختلافات میان قدرت های منطقه ای از جمله عربستان، ترکیه، قطر و تحرکات آنها مانند تجاوز ترکیه به خاک سوریه به بهانه مبارزه با کُردهای مستقر در شمال این کشور و یا حمایت قاطع عربستان از احرار الشام و دیگر گروه های تروریستی تکفیری فعال در بحران سوریه، کار را آنقدر مشکل می کند که رسیدن به یک توافق جامع مورد پذیرش همه طرف های درگیری و اجرایی شدن آن، بعضا بسیار دور از ذهن و بعید به نظر می رسد.

در خصوص این موضوعات گفتگویی با «پل پیلار» رئیس سابق بخش تحلیل عملیات سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) انجام داده ایم که در ادامه می آید.

«پیلار» از اساتید دانشگاه «جرج تاون» است و تا کنون مسئولیت های متعددی را بر عهده داشته که از جمله آنها می توان به ریاست واحدهای تحلیل عملیات های سیا در شرق نزدیک، خلیج فارس و جنوب آسیا اشاره کرد. «پیلار» سابقه حضور در شورای امنیت ملی آمریکا را به عنوان یکی از اعضای اصلی آن نیز دارد.

*آیا شما فکر می کنید که آمریکا و روسیه در خصوص موضوع سوریه، در حلب به توافق خواهند رسید؟ در صورت رسیدن به چنین توافقی در خصوص بحران سوریه، مفاد آن چه خواهد بود؟

مشخصا دولت سوریه و روسیه به عنوان متحد آن احتمالا معتقدند که قادر به پایان دادن حضور باقیمانده مخالفین حاضر در شرق حلب آن هم پیش از انعقاد هرگونه آتش بس جدید خواهند بود.

لذا چشم انداز هرگونه توافق جدید و موثر میان آمریکا و روسیه در خصوص حلب تیره و تار خواهد بود. از سابقه آتش بس های شکسته شده چنین بر نمی آید که آمریکا و روسیه به تنهایی بتوانند به توافق محکمی دست یابند. هرگونه توافقی در خصوص سوریه که بخواهد شانس اجرا شدن داشته باشد باید با شرکت دیگر بازیگران خارجی (به جز آمریکا و روسیه) نیز باشد.

*اتحادیه اروپا اخیرا اعلام کرده که بشار اسد مرتکب جنایت جنگی شده است. آیا شما فکر می کنید این اتحادیه برای فرستادن پرونده اسد به شورای امنیت و سپس تصویب آن برای ارسال به دیوان کیفری بین المللی به روسیه فشار خواهد آورد؟

روسیه مسلما از حق وتو در شورای امنیت برخوردار است و می تواند از آن برای جلوگیری از هر گونه ارجاع (پرونده) استفاده کند. مقام های اتحادیه اروپا این نکته را درک می کنند و مایل به فشار آوردن برای انجام چنین کاری در شورای امنیت نیستند.

*تأثیر تداوم بحران سوریه بر منطقه را چگونه ارزیابی می کنید؟

جنگ سوریه به اندازه کافی طولانی شده و اثرات اصلی آن بر منطقه همین حالا هم مشهود است. مشخصا، سه نکته برجسته در این مورد وجود دارد. اول، مساله داعش است که از جنگ داخلی سوریه در جهت تقویت و گسترش قلمرو خود به خارج از مرزهای عراق استفاده کرد.

دوم، موضوع آواره شدن پناهندگانی است که تبدیل به باری بر دوش کشورهای همسایه خود مانند اردن شده و این مساله به اروپا هم کشیده شده است.

موضوع سوم، اختلاف و تنش میان دولت هایی است که اگر روابطشان با یکدیگر دوستانه تر بود، می توانست بهترین راه برای حل مساله سوریه باشد. تنش میان ترکیه و دیگر قدرت ها بر سر مساله شبه نظامیان کُرد در شمال سوریه کاملا مشهود است اما تنها مثال نیست.