مسجد بستر مناسب تفکر و تبادل اندیشه است

به گزارش ایسنا، کریم مجتهدی در گفت‌وگویی درباره تولید فکر و اهمیت توجه بدان در مساجد اظهار کرد: مطابق تعریف ارسطویی، انسان حیوان ناطق است. این ناطق بودن انسان فقط سخنگو بودن نیست بلکه اینجا لغت یونانی «لوگوس» مطرح می‌شود که این لغت هم دلالت بر منطق و هم بر سخن دارد.

وی در ادامه افزود: خرد و سخن دو معنا دارد، یعنی انسان فقط سخنگو نیست و می‌تواند لال باشد اما در عین حال تفکر کند و منطق داشته باشد. آنچه انسان را از سایر موجودات متمایز می‌کند قدرت حواس او نیست بلکه به کار بردن مفاهیم کلی است، این مفهوم کلی که حیوانات نمی‌توانند آن را بکار ببرند، خیلی مهم است.

این چهره ماندگار فلسفه با اشاره به این‌که «مفهوم کلی تعیّن خارجی ندارد»، گفت:‌ ما نمی‌توانیم انسانی را نشان دهیم که اوصاف فردی نداشته باشد، فقط ذهن انسان است که این را در می‌یابد، براساس همین مفاهیم و رابطه‌ای که بین این مفاهیم برقرار می‌شود مثلا انسان عاقل، دانا، رونده و ...، ما تفکر می‌کنیم. حال این فکر و تولید فکر را بگیریم تا برسیم به اینکه ما در چه موقعیت‌ها و فضاهایی می‌توانیم تفکر کنیم.

وی با اشاره به این‌که «مساجد یکی از همین مکان‌ها برای تفکر است» گفت: برخی روانشناسان معتقدند این روابط به دلیل تداعی صور معانی که هنوز تفکر نیست، ممکن می‌شود، تفکر واقعی زمانی به وجود می‌آید که ما این تداعی‌های ذهنی خود را بررسی می‌کنیم و البته از لحاظ دینی هم نوع دیگری تعریف می‌شود.

مجتهدی تصریح کرد: خود مکان فقط می‌تواند امکانات تولید فکر را فراهم کند، این مکان در مساجد هم می‌تواند شرایط را برای ما فراهم کند، یعنی امکاناتی به ما بدهد که در آنجا ما تعامل یاد بگیریم.

وی با اشاره به این‌که «از قدیم مساجد مشرق‌زمین نزدیک مدارس برپا بودند» گفت: این یعنی مساجد، محل علم‌آموزی و تفکر بودند، مساجد می‌توانند موجب چنین تفکری شوند و موقعیتی را برای تبادل نظر و تبادل فکر و پیشرفت فرهنگی فراهم کنند و البته این انحصاری نیست، حتی به نظر من انحصار به مدارس هم ندارد.

این عضو پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در ادامه افزود: بنابراین مساجد یک موقعیت خوب برای آموزش و تبادل فکر و تولید فکر است، مثل همین پژوهشگاه که موقعیتی برای تحقیق به ما داده‌ است، یعنی خود پژوهشگاه ما را محقق نمی‌کند و تنها امکاناتی به ما می‌دهد.

وی در پایان اظهار کرد: ذهن انسان محقق و متفکر باید فراتر از آن امکانات ابتدایی برود تا تفکر پیدا شود. نکته اصلی این است که نسبت به خود مکان که مسجد باشد، بصیرت داشته باشیم و بتوانیم سره را گزینش کنیم، سپس تفکر به معنای واقعی کلمه را در مساجد پرورش داده و به تبادل آن با یکدیگر بپردازیم.